Przepisy kościelne określające przynależność do parafii

Wobec coraz częstszych wyjazdów zagranicznych i związanych z tym zmian miejsca zamieszkania oraz wyjazdów do miejsc odległych w kraju w związku z podjęciem nauki lub pracy zarobkowej przypominamy najważniejsze przepisy prawa kościelnego mówiące o przynależności do parafii. Przynależność ta wiąże się bowiem ściśle z prawem posiadania własnego proboszcza lub ordynariusza, którzy w większości przypadków mają wyłączne prawo do szafowania nam dóbr duchowych (por. np. Kan. 530 KPK). Zgodnie z prawem kanonicznym przynależność do parafii może różnić się od posiadanego w dokumentach świeckich adresu zameldowania lub zamieszkania. Własna parafia każdej osoby to parafia, w której aktualnie się mieszka. Nie można mówić o przynależności do parafii Skołoszów, gdy od dłuższego czasu, więcej niż 3 miesiące, mieszka się w innej miejscowości czy innym państwie.

Do parafii Skołoszów należą:
– osoby mieszkające obecnie na terenie tutejszej parafii;
– uczniowie szkół średnich, którzy mieszkają w internatach lub na stancji poza terenem parafii Skołoszów;
– studenci mieszkający w akademikach lub na stancji, którzy na weekendy przyjeżdżają do rodziców mieszkających na terenie parafii Skołoszów;
– osoby pracujące poza terenem parafii Skołoszów, które w tygodniu pracy mieszkają w miejscu jej wykonywania, ale na weekendy przyjeżdżają do domu rodzinnego w Skołoszowie.

Osoby, które wyjechały do pracy za granicę powinny nawiązać kontakt z kapłanem katolickim tam posługującym (najlepiej w duszpasterstwie polonijnym) i uczestniczyć w życiu tamtejszej wspólnoty parafialnej. Podobnie osoby, które wyjechały do pracy w kraju, powinny nawiązać kontakt z duszpasterzem parafii, na terenie której aktualnie mieszkają. U tamtego duszpasterza uzyskują np. zaświadczenie o stanie moralnym dopuszczającym do godności rodzica chrzestnego (duszpasterze w Skołoszowie nie mają możliwości sprawdzić, czy dana osoba jest wierzącym i praktykującym katolikiem oraz czy ma dyspozycję moralną do bycia rodzicem chrzestnym).

Kwestie przynależności do parafii, a w konsekwencji posiadanie własnego proboszcza, reguluje Kodeks Prawa Kanonicznego (KPK) m.in. w następujących kanonach:

Kan. 515 – § 1. Parafia jest określoną wspólnotą wiernych, utworzoną na sposób stały w Kościele partykularnym, nad którą pasterską pieczę, pod władzą biskupa diecezjalnego, powierza się proboszczowi jako jej własnemu pasterzowi.

Kan. 518 – Z zasady ogólnej parafia powinna być terytorialna, a więc obejmująca wszystkich wiernych określonego terytorium. (…)

Kan. 100 – Osobę nazywa się mieszkańcem w miejscu, gdzie posiada stałe zamieszkanie (nie zameldowanie !!!); przybyszem w miejscu, w którym ma zamieszkanie tymczasowe.

Kan. 102 – § 1. Zamieszkanie stałe nabywa się takim przebywaniem na terytorium jakiejś parafii lub przynajmniej diecezji, które albo jest połączone z zamiarem pozostania tam na stałe, jeśli nic stamtąd nie odwoła, albo trwało przez pełnych pięć lat.
§ 2. Tymczasowe zamieszkanie nabywa się przez takie przebywanie na terenie jakiejś parafii lub przynajmniej diecezji, które albo jest połączone z zamiarem pozostania tam przynajmniej przez trzy miesiące, jeśli nic stamtąd nie odwoła, albo przedłużyło się rzeczywiście do trzech miesięcy.
§ 3. Stałe lub tymczasowe zamieszkanie na terenie parafii nazywa się parafialnym.

Kan. 104 – Małżonkowie winni mieć wspólne stałe lub tymczasowe zamieszkanie. Z racji prawnej separacji albo innej słusznej przyczyny, każdy z nich może mieć własne stałe lub tymczasowe zamieszkanie.

Kan. 106 – Stałe lub tymczasowe zamieszkanie traci się przez odejście z miejsca połączone z zamiarem niepowracania (…)

Kan. 107 – § 1. Zarówno przez zamieszkanie stałe, jak i tymczasowe, każdy uzyskuje własnego proboszcza oraz ordynariusza.

Kan. 530 – Do funkcji specjalnie powierzonych proboszczowi należą następujące:
1° udzielanie chrztu;
2° udzielanie sakramentu bierzmowania osobom znajdującym się w niebezpieczeństwie śmierci, według przepisu kan. 883, n. 3;
3° udzielanie Wiatyku i namaszczenia chorych, z zachowaniem
wszakże przepisu kan. 1003, §§ 2 i 3, a także udzielanie apostolskiego błogosławieństwa;
4° asystowanie przy zawieraniu małżeństw i błogosławieniu małżeństw;
5° odprawianie pogrzebów;
6° święcenie źródła chrzcielnego w okresie wielkanocnym, prowadzenie procesji poza kościołem oraz dokonywanie uroczystych
poświęceń poza kościołem;
7° bardziej uroczyste sprawowanie Eucharystii w niedziele i święta.

Kan. 857 – § 2. Należy uważać za regułę, że dorosły ma przyjmować chrzest we własnym kościele parafialnym, dziecko zaś w kościele parafialnym jego rodziców, chyba że co innego doradza słuszna przyczyna.

Kan. 911 – § 1. Obowiązek i prawo zanoszenia Najświętszej Eucharystii chorym na sposób Wiatyku mają: proboszcz i wikariusze parafialni, kapelani, jak również przełożony wspólnoty w kleryckich instytutach zakonnych lub stowarzyszeniach życia apostolskiego w odniesieniu do wszystkich przebywających w domu.

§ 2. W razie konieczności albo za zgodą przynajmniej domyślną proboszcza, kapelana lub przełożonego, których też należy potem powiadomić, powinien to uczynić każdy kapłan lub inny szafarz Komunii świętej.

Kan. 1118 – § 1. Małżeństwo pomiędzy katolikami lub między stroną katolicką i niekatolicką ochrzczoną, winno być zawierane w kościele parafialnym; w innym kościele lub kaplicy może być zawierane za zezwoleniem ordynariusza miejsca lub proboszcza.

Kan. 1177 – § 1. Nabożeństwo pogrzebowe za każdego wiernego winno być z reguły odprawione w jego własnym kościele parafialnym.

§ 2. Każdy jednak wierny albo ci, do których należy troska o pogrzeb zmarłego, mogą wybrać inny kościół na pogrzeb, za zgodą tego, kto nim zarządza, i po zawiadomieniu własnego proboszcza.

Wnioski z powyższego zestawienia:

Prawo Kanoniczne nie posługuje się pojęciem „zameldowania”. Przynależność do parafii zależy od „zamieszkania” czyli faktycznego przebywania na terytorium danej parafii. Zasada ogólna mówi, że sakramenty i wszelkie posługi przyjmuje się we własnej parafii. Każdy Ks. Proboszcz ma bowiem obowiązek objąć troską duszpasterską wszystkich swoich parafian, ale także odpowiada za ważne i godziwe sprawowanie sakramentów św. w swojej parafii. Dlatego w zwykłej sytuacji wszelkie formalności dotyczące udzielania sakramentów chrztu św., I Komunii św., bierzmowania, małżeństwa oraz celebracji pogrzebu katolickiego są prowadzone zgodnie z przepisami Prawa Kanoniczego u własnego Ks. Proboszcza czyli w parafii wg miejsca zamieszkania. Stąd m. in. bardzo ważna jest obecność wiernych w mieszkaniu podczas wizyty duszpasterskiej, jako potwierdzenie przebywania na terytorium danej parafii i przynależności do niej.

Gdyby ktoś z uzasadnionych, poważnych przyczyn chciał przyjąć dany sakrament lub inną posługę poza swoją parafią, powinien zgłosić się do własnego Ks. Proboszcza prosząc o stosowną zgodę i odpowiednio motywując swoją prośbę. W przypadku sakramentu małżeństwa protokół przedmałżeński i wszelkie formalności można przeprowadzić u własnego Ks. Proboszcza (stałego lub tymczasowego miejsca zamieszkania obu stron), następnie zaś poprosić o zgodę na pobłogosławienie małżeństwa poza parafią narzeczonego lub narzeczonej (tzw. licencja). Można także prosić własnego Ks. Proboszcza, aby wydał zgodę na spisanie protokołu przedmałżeńskiego i pobłogosławienie małżeństwa poza własną parafią narzeczonego lub narzeczonej.